اعلام موجودیت آیواک (کمیتهی عملیاتی نویسندگان ایران)
کمیتهی عملیاتی نویسندگان ایران (آیواک) پلیست بین ادبیات و سیاست و حاصل یک تصمیم جمعی برای ایجاد تشکلی ادبی دربرابر ماشین سرکوب جمهوری اسلامی که طی وقایع خونین پس از قیام ژینا (اعتراضات گسترده و بیسابقهی سه ماههی مردم ایران در واکنش به قتل حکومتی مهسا امینی)، اهریمنیترین چهرهی خود را آشکار ساخته، در جنایت و سرکوب مردم بیدفاع این سرزمین، هیچ مانعی پیش پای خود نمیبیند. طی سه ماهی که از قیام مردمی ایران میگذرد، اهالی ادبیات، تئاتر، شعر، داستان، ترجمه وغیره، چون دیگر گروههای اجتماعی متحمل شدیدترین سرکوبها شدهاند؛ انبوهی از اهالی قلم یا طی بازداشتهای غیرقانونی و اعترافات اجباری و شکنجهی جسمی و روحی احکام زندان طولانیمدت گرفتهاند، یا هنوز در بازداشت غیرقانونی هستند، یا هدف تهدید و هراسافکنیِ نیروهای امنیتی بودهاند، یا در خارج از کشور، بهویژه در ترکیه، خودشان یا اعضای خانوادهشان تهدید به قتل و حذف تروریستی شدهاند، یا عملاً در ادامهی همین تهدیدها به قتل رسیدهاند، یا به احکام بیقاعدهای چون «محاربه» و «افساد فیالارض» که سنگینترین مجازاتها را بههمراه میآورد محکوم شدهاند. طبق تازهتری پیگیریهای کمیتهی عملیاتی نویسندگان، از آغاز قیام مردمی در ایران تا تاریخ تنظیم متن پیشرو ، ۱۰ دی ۱۴۰۱، افزون بر ۲۸۰ مورد از نقض ابتداییترین حقوق اهل فرهنگ، هنر، ادبیات، و رسانه در داخل و خارج ایران صورت گرفتهست، و بسیاری از این موارد با اینکه هرچند هنوز در جریاناند، بهدلایل متعددی در کانون افکار عمومی داخل و خارج ایران بازتاب درخوری نیافتهاند، منجمله گستردگی دامنهی سرکوب و فراوانی موارد (افزون بر ۱۸ هزار بازداشت ظرف سهماه، فقط افزون بر ۶۳۷ مورد بازداشت دانشجویی، افزایش بیسابقهی آمار اعدام و قتلعام گستردهی معترضان بهویژه در مناطق کردنشین و بلوچنشین)، ایجاد اختلال حکومتیِ مداوم در راههای ارتباطی و دسترسی به اینترنت جهانی، تهدید و ارعاب امنیتیِ اعضای خانواده یا خود افراد تحتسرکوب جهت سکوتپیشهکردن و عدماطلاعرسانی و نظایرش. آری، چنین وضعیتی از لحاظ وخامت و بحرانزدگی چندان گسترده، ژرف، و بحرانیست که تشکلیابی اهل ادبیات را برای حفاظت و مراقبت از خود و دیگران دربرابر این سرکوب فراخدامنه و بیسابقه ناگزیر میکند، بهویژه که تشکلهای شناختهشدهی ادبی فعلی نیز هیچ ارادهای برای ایجاد یک جبههی فراگیر در میان اهل قلم برای ایستادگی و همبستگی دربرابر این وضعیت از خود نشان ندادهاند و چتری همهگستر و ضروری برای مبارزه با این سرکوب تاریخاً کمنظیر را تاکنون بر سر تمامیت جامعهی ادبی و فرهنگی نگشودهاند. هرچند شبکهسازی و تشکلیابی در قالب آنچه امروز با نام «آیواک» علنی میشود و اعلام موجودیت میکند درعمل به رویدادهای سیاسی و اجتماعی پیش از قیام کنونی بازمیگردد، رویدادهایی تلخ و فاجعهآمیز نظیر قتل حکومتی عضو هیئت دبیران کانون نویسندگان ایران، بکتاش آبتین، در زندان اوین با امتناع تعمدی از درمان، این مدت نیز چنین تشکلی، در توافقی بیاننشده، بدون اسم و عنوان، مشغول به فعالیت بوده، اوجگیری شدت و وخامت شرایط فعلی، ما را ناگزیر میکند که یک قدم جلو بیاییم و بر تجربه و فعالیت جمعی خودمان نامی مشترک بگذاریم؛ این است که آیواک، دایره و حوزهی فعالیتهای خودش در جغرافیای اوضاع تاریخی فعلی ایران را چنین تعریف میکند:
۱.پیگیری همهجانبهی وضعیت آن دسته از اهالی جامعهی ادبیات که به هر نحوی قربانی نظام سیاسی حاکم بر ایران شدهاند و نیز سعی در رهانیدن این افراد از دام سرکوبگری. در این زمینه، آیواک یا خود مستقیماً به تولید محتوا و سازماندهی خواهد پرداخت، یا بهسهم خود به اقدامات دیگر نهادها و مجموعههای ادبی در راستای همین اهداف یاری خواهد رساند.
۲. آیواک از بازوهای رسانهای رسمی و مستقیم خود (اینستاگرام، تلگرام، و سایت) و نیز به شیوههای غیرمستقیم (مانند ایجاد پیوند رسانهای با دیگر رسانههای خرد و کلان، ایرانی و غیرایرانی)، و نیز به هر دو شکلِ پراکنده و کانونی، استفاده خواهد کرد تا مبارزهی جمعی اهل قلم با سرکوب جاری جامعهی ادبی در ایران را در قالب فعالیتی جمعی پیش ببرد.
۳. آیواک علاوهبر پرداختن به اهل ادبیات، همانطور که کارنامهی عملیاش نیز شهادت میدهد، به مصائب دیگر اهالی فرهنگ و هنر و رسانه نیز خواهد پرداخت و ضمن اخذ رویکردی دمکراتیک و فراگیر به آنچه اعضای جامعهای فرهنگی را تعیین میکند، سعی بر آن خواهد داشت که طیفی هرچه وسیعتر از فعالان حوزهی فرهنگ را (از نویسنده، مترجم، شاعر، نمایشنامهنویس، بازیگر سینما و تئاتر تا دانشجوی رشتههای هنری، گرافیست، تتوآرتیست، رقصنده، عروسکگردان، کتابدار وغیره) چون جامعهی هدف خود انتخاب کند و در حفاظت از اعضای آن فعالیت کند.
۴. آیواک هم در زمینهی مبارزهی فرهنگی با سرکوب تولید محتوا خواهد کرد و هم محتوای تولیدشده در همین زمینه را بازتاب خواهد داد و فضای رسانهای خود را به کانونیسازی و گردآوری هرآنچه در ذیل مبارزهی فرهنگ با استبداد و سرکوب میگنجد اختصاص خواهد داد.
۵. آیواک بدون فاشکردن نام اعضا و آشکارسازی شبکهی ارتباطی خود فعالیت خواهد کرد و این به دو دلیلِ عمدهست: نخست اینکه زادهی یکی از امنیتیترین و سرکوبگرانهترین بزنگاههای تاریخی ایران معاصرست که بهخودیخود فعالیت زیرزمینی را برای حفظ امنیت اعضایاش ناگزیر میکند، و نیز به این علت که پرهیز از تعینبخشی به هویت فردی را برای تداوم کنش جمعی خود ناگزیر میداند.